Güneş sistemimizdeki gezegenlerin tüm bunlar değişik boyutlardadır, ufak Merkür’den dev gibi Jüpiter’e kadar. Bu yazıda, en küçüğünden en büyüğüne kadar gezegen boyutlarının ölçeğini inceleyeceğiz.
Güneş Sisteminin Gezegenleri
Güneş sistemimizin gezegenleri Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür. Her gezegenin kendine has bir boyutu, hacmi, yoğunluğu, yer çekimi, dönüşü, yörüngesi ve atmosferi vardır.
Gezegen Çapı
Bir gezegenin çapı, gezegenin bir tarafınca öteki tarafına olan mesafedir. Merkür’ün çapı 3.031 mil iken, Jüpiter’in çapı 88.846 mildir.
Gezegen Hacmi
Bir gezegenin hacmi, ihtiva ettiği madde miktarıdır. Merkür’ün hacmi 3,301 × 10^23 kilo iken, Jüpiter’in hacmi 1,898 × 10^27 kilogramdır.
Gezegensel Kesafet
Bir gezegenin yoğunluğu hacminin hacmine bölünmesiyle elde edilir. Merkür’ün yoğunluğu cm küp başına 5,427 gram iken Jüpiter’in yoğunluğu cm küp başına 1,326 gramdır.
Gezegensel Yerçekimi
Bir gezegenin yer çekimi, nesneleri merkezine doğru çeken kuvvettir. Merkür’ün yer çekimi 3,70 m/s^2 iken, Jüpiter’in yer çekimi 24,79 m/s^2’dir.
Bir gezegenin dönüşü, gezegenin kendi ekseni etrafındaki hareketidir. Merkür’ün dönüşü 58.646 gün iken, Jüpiter’in dönüşü 9.925 saattir.
Bir gezegenin yörüngesi, gezegenin Güneş çevresinde izlediği yoldur. Merkür’ün yörüngesi 88 gün iken, Jüpiter’in yörüngesi 11,86 senedir.
Bir gezegenin atmosferi, gezegeni çevreleyen gaz tabakasıdır. Merkür’ün atmosferi oldukca incedir, Jüpiter’in atmosferi ise oldukca kalındır.
S: Güneş sistemimizdeki en minik gezegen hangisidir?
A: Güneş sistemimizdeki en minik gezegen Merkür’dür.
S: Güneş sistemimizdeki en büyük gezegen hangisidir?
A: Güneş sistemimizdeki en büyük gezegen Jüpiter’dir.
S: Güneş sistemimizdeki en yoğun gezegen hangisidir?
A: Güneş sistemimizdeki en yoğun gezegen Dünya’dır.
S: Güneş sistemimizdeki en büyük gezegen hangisidir?
A: Güneş sistemimizdeki en büyük gezegen Jüpiter’dir.
S: Güneş sistemimizdeki en süratli dönen gezegen hangisidir?
A: Güneş sistemimizdeki en süratli dönen gezegen Jüpiter’dir.
S: Güneş sistemimizdeki en yavaş dönen gezegen hangisidir?
A: Güneş sistemimizdeki en yavaş dönen gezegen Venüs’tür.
S: Güneş sistemimizde en kısa mahrek periyoduna haiz gezegen hangisidir?
A: Güneş sistemimizde mahrek süresi en kısa olan gezegen Merkür’dür.
S: Güneş sistemimizde en uzun mahrek periyoduna haiz gezegen hangisidir?
A: Güneş sistemimizde en uzun mahrek süresine haiz gezegen Neptün’dür.
S: Güneş sistemimizdeki en ince atmosfere haiz gezegen hangisidir?
A: Gezegenin
| Antet | Yanıt |
|---|---|
| Bu yazı, güneş sistemimizdeki gezegen boyutlarının ölçeğini ele alıyor. Gezegenlerin çaplarını, kütlelerini, yoğunluklarını, yerçekimlerini, dönüşlerini ve yörüngelerini keşfedeceğiz. | |
| II. Güneş Sisteminin Gezegenleri | Güneş sistemi sekiz gezegenden kaynaklanır: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün. |
| III. Gezegen Çapı | Bir gezegenin çapı, bir yandan diğerine olan mesafedir. Güneş sistemimizdeki en büyük gezegen, çapı 142.984 km olan Jüpiter’dir. En minik gezegen ise çapı 4.879 km olan Merkür’dür. |
| IV. Gezegen Hacmi | Bir gezegenin hacmi, ihtiva ettiği madde miktarıdır. Güneş sistemimizdeki en büyük kütleli gezegen 1,898 × 10^27 kilogram kütleye haiz Jüpiter’dir. En minik kütleli gezegen ise 3,301 × 10^23 kilogram kütleye haiz Merkür’dür. |
| V. Gezegensel Kesafet | Bir gezegenin yoğunluğu hacminin hacmine bölünmesiyle bulunur. Güneş sistemimizdeki en yoğun gezegen 0,69 g/santimetre^3 yoğunluğuyla Satürn’dür. Minimum yoğun gezegen ise 1,326 g/santimetre^3 yoğunluğuyla Jüpiter’dir. |
II. Güneş Sisteminin Gezegenleri
Güneş sisteminin gezegenleri iki ana gruba ayrılır: iç gezegenler ve dış gezegenler. İç gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars’tır. Bu gezegenler sıklıkla kaya ve metalden kaynaklanır ve Güneş’e nispeten yakındırlar. Dış gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün’dür. Bu gezegenler sıklıkla gaz ve buzdan kaynaklanır ve Güneş’ten oldukca daha uzaktadırlar.
III. Gezegen Çapı
Bir gezegenin çapı, en geniş noktasından geçen mesafedir. Güneş sistemimizdeki gezegenlerin çapları, Merkür için 4.879 mil (7.800 kilometre) ile Jüpiter için 88.846 mil (142.984 kilometre) içinde değişmiş olur.
Bir gezegenin çapı hacmi ve yoğunluğu tarafınca belirlenir. Bir gezegen ne kadar büyükse, kütle çekimi o denli büyük olur ve o denli yoğun olur. Bir gezegen ne kadar yoğunsa, çapı o denli minik olur.
Güneş sistemimizdeki gezegenlerin çapları aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
| Gezegen | Çap (mil) | Çap (kilometre) |
|---|---|---|
| Merkür | 4.879 | 7.800 |
| Venüs | 7.521 | 12.104 |
| Toprak | 7.926 | 12.756 |
| Mars | 4.212 | 6.779 |
| Jüpiter | 88.846 | 142.984 |
| Satürn | 74.590 | 120.536 |
| Uranüs | 31.763 | 51.118 |
| Neptün | 30.775 | 49.532 |
IV. Gezegen Hacmi
Bir gezegenin hacmi, toplam madde miktarının bir ölçüsüdür. Gezegenin kütlesinin yoğunluğuyla çarpılmasıyla hesaplanır. Bir gezegenin hacmi önemlidir şundan dolayı yerçekimini, Güneş etrafındaki yörüngesini ve bir atmosfer tutma kabiliyetini etkisinde bırakır.
Güneş sistemimizdeki gezegenlerin hacmi ortalama 0,06 Dünya kütlesinden (Merkür) ortalama 318 Dünya kütlesine (Jüpiter) kadar değişmiş olur. Bir gezegenin hacmi bununla beraber yüzey çekimini de belirler. Bir gezegen ne kadar büyükse, yüzey çekimi de o denli büyük olacaktır.
Bir gezegenin hacmi Güneş etrafındaki yörüngesini de etkisinde bırakır. Bir gezegen ne kadar büyükse Güneş etrafındaki yörüngesi de o denli yavaş olur. Bunun sebebi, iki nesne arasındaki kütle çekim kuvvetinin kütlelerinin çarpımıyla orantılı olmasıdır.
En son, bir gezegenin hacmi bununla beraber bir atmosfer tutma kabiliyetini de etkisinde bırakır. Bir gezegen ne kadar büyükse, kütle çekimi o denli büyük olacaktır. Bu, gazların gezegenin atmosferinden kaçmasının daha zor olacağı demektir.
V. Gezegensel Kesafet
Gezegen yoğunluğu, bir gezegenin ünite hacim başına hacminin ölçüsüdür. Gezegenin hacminin hacmine bölünmesiyle hesaplanır. Bir gezegenin yoğunluğu, bileşimi ve iç yapısı tarafınca belirlenir.
Güneş sistemimizdeki en yoğun gezegen, 5,43 g/cm3 yoğunluğuyla Merkür’dür. Bunun sebebi Merkür’ün esas olarak demir ve nikelden oluşmasıdır. Minimum yoğun gezegen ise 0,69 g/cm3 yoğunluğuyla Satürn’dür. Bunun sebebi Satürn’ün esas olarak hidrojen ve helyumdan oluşmasıdır.
Gezegen yoğunluğu, bir gezegenin iç yapısı ile alakalı informasyon çıkarmak için kullanılabilir. Mesela, Merkür’ün yüksek yoğunluğu, büyük bir demir çekirdeği bulunduğunu gösterir. Satürn’ün düşük yoğunluğu, büyük bir gaz zarfı bulunduğunu gösterir.
VI. Gezegensel Yerçekimi
Bir gezegenin yerçekimi, nesneleri merkezine doğru çeken kuvvettir. Bir gezegenin yerçekiminin gücü, hacmi ve yarıçapı tarafınca belirlenir. Bir gezegen ne kadar büyükse, yerçekimi de o denli büyük olacaktır. Bir gezegen ne kadar büyükse, yerçekimi de o denli büyük olacaktır.
Dünya’nın yer çekimi ortalama 9,8 m/s²’dir. Bu, bir nesneyi 1 metre yükseklikten bırakırsanız, yere çarpana kadar 9,8 m/s² oranında ivmeleneceği demektir.
Güneş sistemimizdeki öteki gezegenlerin yerçekimi değişmiş olur. En kuvvetli yerçekimine haiz gezegen ortalama 24,8 m/s² yerçekimine haiz Jüpiter’dir. En sıska yerçekimine haiz gezegen ortalama 3,7 m/s² yerçekimine haiz Merkür’dür.
Bir gezegenin yer çekimi, atmosferi üstünde mühim bir etkiye haiz olabilir. Kuvvetli yer çekimine haiz gezegenlerin atmosferleri kalınca olma eğilimindeyken, sıska yer çekimine haiz gezegenlerin atmosferleri ince olma eğilimindedir. Bunun sebebi, bir gezegenin yer çekiminin atmosferini yerinde tutmaya destek olmasıdır.
Bir gezegenin yerçekimi, yüzey özellikleri üstünde de mühim bir etkiye haiz olabilir. Kuvvetli yerçekimine haiz gezegenler çoğu zaman pürüzsüz yüzeylere sahipken, sıska yerçekimine haiz gezegenler daha engebeli yüzeylere haiz olma eğilimindedir. Bunun sebebi, bir gezegenin yerçekiminin yüzey özelliklerini pürüzsüzleştirmeye destek olmasıdır.
VII. Gezegensel Dönüş
Bir gezegenin dönüşü, gezegenin ekseninde bir tam dönüşünü tamamlaması için geçen zamandır. Bir gezegenin dönüşü, yıldızlara dayalı günler olan sideral günlerle ölçülür. Bir gezegenin sideral günü, gezegenin yıldızlara nazaran bir kere dönmesi için geçen zamandır.
Bir gezegenin dönüşü iklimini ve atmosferini etkileyebilir. Mesela, Dünya’nın dönüşü Dünya’nın atmosferinin dolaşmasına yol açar, bu da ısının gezegenin etrafına dağılmasına destek sağlar.
Bir gezegenin dönüşü bununla beraber onun görünümünü de etkileyebilir. Mesela, Dünya’nın dönüşü Dünya’nın batıdan doğuya doğru dönüyormuş benzer biçimde görünmesine yol açar.
Bir gezegenin dönüşü Dünya’daki hayat için de önemlidir. Dünya’nın dönüşü, nebat ve hayvan hayatı için vazgeçilmez olan gece-gündüz döngüsünün oluşmasına destek sağlar.
IX. Gezegensel Atmosfer
Bir gezegenin atmosferi, onu çevreleyen gaz tabakasıdır. Bir gezegenin atmosferinin bileşimi, kütlesine, sıcaklığına ve Güneş’ten uzaklığına bağlıdır. Bir gezegenin atmosferi, her biri kendine has özelliklere haiz birkaç katmana ayrılabilir.
Troposfer, atmosferin en alt tabakasıdır. Hava olaylarının bir çok burada meydana gelir. Troposferdeki ısı artan irtifa ile azalır. Stratosfer, troposferin üstündeki atmosfer tabakasıdır. Ozon tabakasının bulunmuş olduğu yerdir. Stratosferdeki ısı artan irtifa ile artar. Mezosfer, stratosferin üstündeki atmosfer tabakasıdır. Mezosferdeki ısı artan irtifa ile azalır. Termosfer, mezosferin üstündeki atmosfer tabakasıdır. Termosferdeki ısı artan irtifa ile artar. Ekzosfer, atmosferin en dış tabakasıdır. Atmosferin uzaya karıştığı yerdir.
Bir gezegenin atmosferi ikliminde mühim bir rol oynar. Atmosfer Güneş’ten gelen ısıyı hapseder ve bu da gezegenin sıcak kalmasına destek sağlar. Atmosfer ek olarak gezegeni Güneş’ten gelen zararı dokunan radyasyondan korur.
Bir gezegenin atmosferi bununla beraber insanoğlu için bir kaynak deposu olabilir. Dünya’nın atmosferi insan hayatı için vazgeçilmez olan oksijeni ihtiva eder. Mars’ın atmosferi insan tüketimi için su üretmekte kullanılabilecek su buharı ihtiva eder. Venüs’ün atmosferi yakıt üretmekte kullanılabilecek karbondioksit ihtiva eder.
Gezegen atmosferlerinin incelenmesi kompleks ve sıkıntılı bir alandır. Sadece, güneş sistemimizin tarihini ve evrimini tahmin etmek için vazgeçilmez bir alandır.
IX. Gezegensel Atmosfer
Bir gezegenin atmosferi, onu çevreleyen gaz tabakasıdır. Bir gezegenin atmosferinin bileşimi, kütlesine, sıcaklığına ve Güneş’ten uzaklığına bağlıdır. Bir gezegenin atmosferi iki ana katmana ayrılabilir: troposfer ve stratosfer.
Troposfer atmosferin en alt tabakasıdır ve hava olaylarının çoğunun gerçekleştiği yerdir. Troposferdeki ısı artan irtifayla beraber azalır. Stratosfer, troposferin üzerindeki atmosfer tabakasıdır ve ozon tabakasının bulunmuş olduğu yerdir. Stratosferdeki ısı artan irtifayla beraber artar.
Bir gezegenin atmosferi ikliminde mühim bir rol oynayabilir. Atmosfer Güneş’ten gelen ısıyı hapsedebilir ve bu da gezegenin yüzeyini ısıtabilir. Atmosfer ek olarak güneş ışığını uzaya geri yansıtabilir ve bu da gezegenin yüzeyini soğutabilir. Bir gezegenin atmosferinin bileşimi de hayatı destekleme kabiliyetini etkileyebilir.
S: Güneş sistemindeki en büyük gezegen hangisidir?
A: Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni Jüpiter’dir; çapı 142.984 km’dir.
S: Güneş sistemindeki en minik gezegen hangisidir?
A: Merkür, 4.879 km çapıyla Güneş Sistemi’nin en minik gezegenidir.
S: Dünya ile Güneş arasındaki yaklaşık mesafe ne kadardır?
A: Dünya ile Güneş arasındaki yaklaşık uzaklık 149,6 milyon km’dir.
0 Yorum